Ανακαλύψτε το μεγαλύτερο δάσος κουκουναριάς της Ελλάδας, που απλώνεται απέραντο ανάμεσα στις λιμνοθάλασσες στα ανατολικά και το Ιόνιο πέλαγος στα δυτικά. Με τα πόδια ή με ένα ποδήλατο χαρείτε έναν οικολογικό παράδεισο, που προστατεύεται από διεθνείς συνθήκες.
Κείμενο: Ι. Παραβάλου Φωτογραφίες: Ι. Παραβάλου, Αρχείο Περιφ. Δυτικής Ελλάδος
Πώς θα πάτε:
Με δικό σας αυτοκίνητο, για να κινείστε με άνεση στην περιοχή. Από Αθήνα θα πάρετε τον δρόμο για Πάτρα. Περίπου 40 χλμ. από την Πάτρα, κινούμενοι στο δρόμο Πάτρας - Πύργου, θα στρίψετε δεξιά στην πινακίδα προς Άραξο και θα βρείτε πινακίδες προς Καλογριά.
Στο βορειοδυτικό άκρο της Πελοποννήσου, κάπου ανάμεσα στην Αχαΐα και την Ηλεία, απλώνεται μεγαλόπρεπο το Δάσος της Στροφυλιάς, ξεκινώντας από το ακρωτήρι του Άραξου, κατεβαίνοντας από την Καλογριά, τα Λουτρά της Υρμίνης (Κουνουπέλι) και φθάνοντας σχεδόν ως τη λιμνοθάλασσα Κοτυχίου. Πρόκειται για το εκτενέστερο και μοναδικό στο είδος του δάσος με κουκουναριές στην Ελλάδα. Μια παραλιακή λωρίδα γης μέσου πλάτους 1.250 μ. και συνολικής έκτασης 22.000 στρεμμάτων. Υπάρχουν μεγάλα κομμάτια με λιμνάζοντα νερά (υγρά λιβάδια), κανάλια φυσικά ή τεχνητά, η Λιμνοθάλασσα του Προκόπου και ο Βάλτος της Λάμιας. Εδώ βρίσκουν καταφύγιο πλήθος πουλιών, ζώων και φυτών, πολλά από τα οποία είναι σπάνια ή απειλούμενα. Το Δάσος Στροφυλιάς και όλη η γύρω περιοχή έχουν μεγάλο οικολογικό – και όχι μόνο – ενδιαφέρον.
Το δάσος και η παράκτια περιοχή, με τις αμμουδερές παραλίες και τις αμμοθίνες αντίκρυ στα καταγάλανα νερά του Ιονίου, δημιουργούν μία εντυπωσιακή ποικιλία παράκτιων, υδάτινων και χερσαίων οικοσυστημάτων. Για τη σημαντικότητά της, λοιπόν, η περιοχή αυτή έχει ανακηρυχθεί υγρότοπος διεθνούς σημασίας και προστατεύεται από τη Συνθήκη RAMSAR. Εξάλλου, για τη διαχείριση και την οικολογική ανάπτυξή της είναι ενταγμένη στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Life - Nature.
Ανακαλύπτοντας την ομορφιά...
Στο μαγευτικό δάσος της Στροφυλιάς συναντάμε κουκουναριές (pinus pinea) ηλικίας 150-200 χρόνων. Η κουκουναριά είναι είδος πεύκου, ύψους 20 και πλέον μέτρων, που έχει στριφτές βελόνες (από αυτό λέγεται πως πήρε το όνομά του το δάσος). Βρίσκουμε, όμως, και άλλα είδη δέντρων, όπως η χαλέπιος πεύκη (pinus halepensis) και η ήρεμη βελανιδιά (quercus macrolepis). Στη δυτική πλευρά του δάσους (γύρω στα 100-150 μ. από το Ιόνιο), πάνω στις απέραντες αμμουδιές του Ιονίου συναντάμε αμμοθίνες ύψους αρκετών μέτρων. Εάν κινηθούμε προς τα ανατολικά του δάσους, θα ανακαλύψουμε γαλήνιες λιμνοθάλασσες, έλη και καλαμιώνες, που άλλοτε έχουν περισσότερο νερό και άλλοτε όχι (ανάλογα με την εποχή). Τον χειμώνα ή την άνοιξη, όταν έχουμε πολλές βροχές, μεγάλο μέρος του δάσους είναι πλημμυρισμένο από νερό.
Εάν κινηθούμε προς τα βόρεια του Δάσους Στροφυλιάς, θα δούμε τα Μαύρα Βουνά. Πρόκειται για ασβεστολιθικούς λόφους εκατομμυρίων ετών... Από την κορυφή τους η θέα προς το Δάσος Στροφυλιάς αλλά και τον Πατραϊκό Κόλπο συγκλονίζει. Ένα από τα μεγάλα πλεονεκτήματα της περιοχής είναι και οι μαγευτικές παραλίες της.
Η ακτή Καλογριάς με τη φανταστική θάλασσα και τους αμμόλοφους, αλλά και όλη η ακτογραμμή από τη Λακκόπετρα ως το Γιαννισκάρι και το Κουνουπέλι είναι ιδανικές για κολύμπι και χαλάρωση, καθώς και για θαλάσσια σπορ, μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου, εφόσον το καλοκαίρι στην Ελλάδα δεν θέλει να μας εγκαταλείψει...
Η ζωή στο δάσος...
Σ’ αυτό τον επίγειο παράδεισο είναι φυσικό να ζουν και να πολλαπλασιάζονται πολλά είδη πουλιών και ζώων. Εδώ βρίσκουν τροφή, ζευγαρώνουν, κάνουν τις φωλιές τους, αλλά και ξεκουράζονται από το μακρινό ταξίδι τους, που ξεκινά από τον Βορρά για να καταλήξει στον Νότο, την περίοδο του φθινοπώρου και το ανάποδο την άνοιξη. Μεγάλη είναι η ποικιλία των πουλιών που συναντάμε στην περιοχή: όλα σχεδόν τα είδη ερωδιών, κορμοράνοι, πάπιες, φαλαρίδες, βουτηχτάρια, γλάροι, αλκυόνες, νερόκοτες κ.ά. βρίσκουν εδώ το δικό τους καταφύγιο. Στις λιμνοθάλασσες, όπου λειτουργούν τα διβάρια, όπως ονομάζονται τα παραδοσιακά ιχθυοτροφεία, αφθονούν οι κέφαλοι, τα λαβράκια, τα χέλια και άλλα είδη ψαριών. Υπάρχουν και δύο φυσικά ιχθυοτροφεία στην περιοχή, του Πάπα και του Πρόκοπου. Στο Δάσος Στροφιλιάς επιβιώνουν, ακόμη, επτά είδη αμφιβίων και διαφορετικά είδη χελώνας (όπως η Caretta - Caretta).
Με εναλλακτική διάθεση
Περπατώντας στο δάσος...
Για να ανακαλύψουμε την ιδιαίτερη ομορφιά και το παρθένο φυσικό περιβάλλον, είναι προτιμότερο να εγκαταλείψουμε το αυτοκίνητο και να κινηθούμε με τα πόδια. Οι διαδρομές που μπορούμε να κάνουμε είναι πολλές (ανάλογα με τις δυνατότητές μας).
Η πρώτη πρόταση για να γνωρίσουμε καλύτερα το Δάσος της Στροφιλιάς είναι μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα και με πολλές εναλλαγές διαδρομή. Θα ξεκινήσουμε την περιήγησή μας από την παραλία Καλογριάς και θα επιστρέψουμε στο ίδιο σημείο. Στην αρχή θα περπατήσουμε σε αμμώδη παραλία που αλλάζει συνεχώς από τους αμμόλοφους (τις θίνες). Εδώ φύεται ο κρίνος της θάλασσας και αφήνουν και τα αβγά τους οι χελώνες Caretta - Caretta. Στη συνέχεια, θα περπατήσουμε στο Δάσος της Στροφιλιάς με τις πανύψηλες κουκουναριές. Το φθινόπωρο θα δούμε και μεγάλη ποικιλία μανιταριών μέσα στο δάσος. Θα διασχίσουμε το ρυάκι Κέντρος, που συνδέεται με το Βάλτο της Λάμιας και κινείται παράλληλα με τη θάλασσα. Η κυκλική αυτή διαδρομή διαρκεί 2-3 ώρες και προσφέρεται για όλους. Καλό είναι να έχουμε μαζί μας κάποιον οδηγό που να γνωρίζει καλά την περιοχή.
Μια όμορφη πεζοπορία είναι και αυτή που κινείται στις όχθες της Λιμνοθάλασσας Πρόκοπος και έχει θέα στα υγρά λιβάδια, το δάσος με τις κουκουναριές και τα Μαύρα Βουνά.
Ανάβαση στα Μαύρα Βουνά για τη θέα...
Μία από τις προτεινόμενες διαδρομές είναι αυτή που ανεβαίνει στα Μαύρα Βουνά και μας δίνει την ευκαιρία να απολαύσουμε τη συγκλονιστική θέα προς το Δάσος της Στροφυλιάς και το Βάλτο της Λάμιας. Μια διαδρομή που διαρκεί περίπου μιάμιση με δύο ώρες και φθάνει πρώτα ως το εκκλησάκι της Παναγίτσας και το κιόσκι (παρατηρητήριο). Εάν συνεχίσουμε για να φθάσουμε στην κορυφή, θα συναντήσουμε ένα τμήμα αρκετά απόκρημνο. Η θέα, όμως, από εκεί ψηλά επεκτείνεται και σ’ όλο τον Πατραϊκό Κόλπο.
Πάνω σε δύο ρόδες...
Όλη η περιοχή γύρω από το Δάσος της Στροφυλιάς είναι ιδανική για ποδηλασία. Με ένα ποδήλατο, λοιπόν, μπορούμε να κάνουμε απίθανες διαδρομές μέσα στους δασικούς χωμάτινους δρόμους και στο δάσος με τις κουκουναριές. Υπάρχει σήμανση σε πολλά σημεία, αλλά χρειάζεται να είμαστε προσεκτικοί, ώστε να αποφύγουμε σημεία όπου μπορεί να κολλήσουμε, κυρίως στους βάλτους και σε περιοχές που λιμνάζουν νερά. Προχωράμε πάντα μόνο σε περιοχές που είμαστε απόλυτα σίγουροι ότι το έδαφος είναι σταθερό, για να μην έχουμε εκπλήξεις. Μια καλή πρόταση για ποδηλασία είναι από το Γεφυράκι ως το Κουνουπέλι και επιστροφή, όπου θα έχουμε την ευκαιρία να δούμε το δάσος, τις θίνες και τους υγρότοπους.
Τι θα φάτε:
Στα παραλιακά ταβερνάκια της περιοχής θα απολαύσετε ολόφρεσκα ψάρια και θαλασσινά, ενώ στα χωριά της περιοχής θα γευτείτε χειροποίητες πίτες (χορτόπιτα, κολοκυθόπιτα, κασερόπιτα κ.λπ.), αλλά και πολύ καλά ψητά στα κάρβουνα ή στη σούβλα. Δοκιμάστε και τα ντόπια κρασιά που είναι εξαιρετικά.
